Sứa đỏ và giá bể - món ăn đặc sản dân dã từ biển Hải Phòng

Nói về các món ăn vặt, Hải Phòng không chỉ nổi tiếng với các món ăn dân dã như bánh đa cua, bánh mỳ cay mà còn nổi tiếng với  các món ăn “ngon, bổ, rẻ”, đậm hương vị biển như Sứa đỏ và Giá bể.

  1. Giá bể

Con giá bể hay được người người dân địa phương gọi là giá biển là một loài nhuyễn thể sống ẩn nấp dưới các lớp cát biển. Giá biển có chân thon nhỏ và cong queo như cọng giá đỗ nên được gọi tên là giá biển.

Có rất món ăn được chế biến từ giá bể, nhưng món được ưa chuộng nhất là giá bể xào. Để tạo nên món giá bể xào ngon, đầu tiên nguyên liệu được lựa chọn phải là những con giá bể còn tươi, to và đều. Người ta phải ngâm giá bể trong nước ít nhất 6 tiếng để chúng nhả hết các phần cặn bã bên trong cơ thể ra ngoài, rồi xả lại với bằng nước sạch nhiều lần, sau đó giá bể được ướp xào với gia vị, đường, nghệ, mắm để tạo độ sánh đặc còn cho thêm ít bột mỳ. Ngoài ra bí kíp chế biến giá bể xào là phải có tương ớt đúng vị Hải Phòng mới tạo nên vị đặc trưng. Sau khi giá bể được xào và đảo đều tay, thực khách có thể thưởng thức từng muỗng lớn giá bể xào cho vào chén, vắt một ít quất tạo vị chua và rắc thêm rau mùi tàu để người ăn không bị cảm giác ngấy. Phần thân giá bể có thịt mềm và ngọt, nhưng phần chân giá bể lại có vị giòn dai dai, sần sật thấm đẫm nước sốt chua cay là tinh túy của món ăn để du khách ăn một lần nhớ mãi không quên. Giá bể xào ăn ngon nhất khi nóng, đặc biệt khi tiết trời vào đông se lạnh, suýt xoa chén giá bể với vàng tươi của nghệ với vị chua, cay se se nơi đầu lưỡi đậm hương vị biển.

Ngoài món giá bể xào, gỏi giá bể cũng là món “bị” nghiền, đặc biệt là “dân nhậu”. Gỏi giá bể được chế biến từ gía bể sau khi được làm sạch, tách lấy phần chân và trộn đều với riềng giã nhuyễn, thính gạo, đậu phộng, mè và lá chanh thái, khi ăn được cuốn với bánh tráng, kèm với rau thơm, dứa, khế, chuối xanh là món ăn vô cùng hấp dẫn. Cuộn một miếng gỏi, quệt với nước chấm sền sệt chua cay, thực khách sẽ cảm nhận được độ dai giòn sần sật lạ miệng của giá bể và vị chua nhẹ của khế, vị đắng chát của chuối xanh, vị hăng nhẹ của rau sống thấm đượm cả vị chua cay mặn ngọt của nước chấm.

Các món ăn vùng biển dân dã có thể tìm thấy ở nhiều nơi nhưng phải đến Hải Phòng du khách mới có thể thưởng thức đúng vị của giá bể xào và gỏi giá bể với vị ngon độc đáo, khó quên.

  1. Sứa đỏ

Sứa đỏ là món ăn nhìn ngoài tưởng nóng bởi màu đỏ rực nhưng lại là món ăn thanh mát. Giống sứa đỏ thường chỉ được đánh bắt ở vùng biển Hải Phòng và Nam Định, nơi có rừng ngập mặn sú, đước. Sứa đỏ được chọn là những loại có phấn như muối và không dính bết, thịt sứa phải rắn chắc và khi ấn thử ngón tay vào mình sứa không có nước chảy ra.

Ngoài nguyên liệu chính là sứa thì không thể thiếu các gia vị kèm theo như các loại rau ghém, cùi dừa, đậu phộng và nước chấm (mắm tôm hoặc nước mắm, nước bỗng...). Riêng đậu phộng ăn kèm cũng cần làm rất tỉ mỉ, được rang trên lửa nhỏ, đảo đều liên tục khoảng 5 phút đến khi đậu phộng chín đều, chuyển sang màu vàng có mùi thơm. Dùng khăn sạch ủ đậu phộng vừa rang trong 5 phút, rồi đem ra bóc vỏ đậu phộng.

Cách chế biến sứa đỏ rất công phu. Với sứa đỏ tươi, sau khi cạo bỏ nhớt, rửa sạch cần ngâm 4-5 ngày trong nước lá sung hay đinh lăng, sau đó đem rửa với nước chanh và nước lọc rồi thái miếng vừa ăn.

Hơn nữa, để món nộm sứa đỏ chuẩn vị Hải Phòng thì phải dùng con dao tre nhỏ làm từ ống cật nứa, cắt ra thành từng miếng nhỏ tầm 2 đốt ngón tay để không làm mất đi hương vị đặc trưng riêng của sứa. Khi sứa chuyển sang màu hồng gụ như bã trầu, trong veo như thạch, căng mọng và thịt mềm là có thể ăn được. Lúc này sứa đỏ được xếp thành từng lớp trong chậu nhỏ có vắt thêm chanh và quất thái lát mỏng để sứa dậy mùi thơm nhẹ. Sứa đỏ với vị giòn dai sần sật và thanh mát kết hợp vị chua cuả bỗng, vị giòn của cùi dừa kèm với Nộm sứa đỏ thường được ăn kèm với vị thơm, đắng của các loại lá sung, lá mơ, đinh lăng, tía tô, kinh giới, húng quế, lá sắn, khế chua, chuối xanh, dứa… hòa quyện và tạo nên một món ăn thanh, mát và hấp dẫn. Nộm sứa  phù hợp để ăn vặt hoặc là món khai vị trong bữa ăn.

Sứa đỏ là món ăn độc đáo mà du khách không thể không thưởng thức khi đến Hải Phòng./.

Lê Thị Phương Thảo