Món cuốn Thủy Nguyên hay còn gọi là cuốn bún tôm hoặc cuốn hành trần là món ăn sáng tạo của người dân làng Trịnh. Sở dĩ người ta gọi kèm tên địa danh như vậy là để dễ phân biệt cuốn Thủy Nguyên với các món cuốn ở nơi khác và thể hiện nét "tinh hoa" của món ăn công phu làm nên bản sắc vùng đất nơi đây.
Món cuốn nổi tiếng của vùng đất Thủy Nguyên (Ảnh: Hà Nguyễn).
Để làm được món cuốn ngon và đạt chuẩn, người chế biến cần chuẩn bị tới 10 nguyên liệu khác nhau gồm rau diếp (xà lách), rau mùi, rau răm, hành củ tươi (hoặc hành lá), thịt ba chỉ, trứng, đậu rán, tôm, giò lụa, bún. Các loại thực phẩm thành phần cần được lựa chọn tỉ mỉ. Hành lá phải tươi, to, dài đều nhau. Bún làm cuốn phải là bún răng bừa, sợi dài, thẳng mượt của làng Trịnh Xá; tôm nên lựa tôm đồng, kích thước đồng đều. Rau xà lách không được chọn cây có lá quá to, dập nát.
Chiếc cuốn đạt chuẩn là phải đảm bảo tổng hòa đủ màu sắc, gồm màu trắng của bún, màu vàng trứng rán, màu xanh của rau, màu đỏ của tôm,... Lá xà lách không được gói kín hết mà phải đủ rộng để "khoe" được các nguyên liệu bên trong. Cuốn chặt tay, giữ các nguyên liệu không bị lỏng lẻo bằng sợi hành lá. Đoạn thắt giữa cuốn đảm bảo tạo đường cong đẹp mắt.
Ngoài cách làm công phu với nhiều nguyên liệu tươi ngon, màu sắc hấp dẫn, linh hồn của món cuốn Thủy Nguyên còn nằm ở bát nước chấm chua ngọt thơm mùi tỏi ớt. Nước chấm phải được pha từ mắm nguyên chất, có đủ vị mặn của mắm, độ ngọt của đường, chua của chanh, thơm của tỏi và cay của ớt… Có thể cho thêm vài lát cà rốt và hành tây thái mỏng để bát nước chấm thêm hấp dẫn hơn.
Món cuốn ăn kèm nước chấm chua ngọt thơm mùi tỏi ớt (Ảnh: Thùy Dương).
Gắp một chiếc cuốn, chấm ngập vào bát nước mắm tỏi ớt chua cay rồi thưởng thức, thực khách không khỏi mê đắm vì món ăn vừa đẹp mắt, vừa ngon. Vị thanh mát của rau xanh, vị béo ngậy, bùi bùi của thịt, trứng, đậu rán hòa quyện cùng chút chua cay từ nước chấm khiến ai ăn một lần đều nhớ mãi.
Với nguyên liệu phong phú được chuẩn bị, chế biến tinh tế, món cuốn này cũng được xem là món ăn "giải ngấy" rất hiệu quả. Bởi thế mà món bún cuốn thường xuất hiện trong các dịp lễ Tết, tiệc tùng, đám cưới hỏi ở Thủy Nguyên hay mỗi dịp cuối tuần, khi những người con, người cháu xa quê trở về nhà, cả gia đình lại quây quần bên nhau, tự tay gói những chiếc cuốn mang đậm hương vị tình thân và nét đẹp cuộc sống.
Nếu có dịp ghé thăm Thủy Nguyên, bạn dễ dàng tìm thấy và thưởng thức món cuốn trứ danh này ở các khu chợ lớn trên địa bàn Thủy Nguyên như chợ Trịnh Xá (xã Thiên Hương) hay chợ trung tâm thị trấn Núi Đèo…